2013-cü ildə "La Grande Bellezza" filmi
ilə kinoda öz sözünü deməyi bacaran Paolo Sorrentino bu dəfə yeni işi olan "Youth"la
izləyicilərinin qarşısındadır. Rachel Weisz, Paul Dano, Michael Cane, Harvey
Keitel, Jane Fonda kimi usta oyunçularla işləyən Sorrentino əsl kino hissini hər
anında hiss edə biləcəyiniz bir filmlə geri dönməyi bacarıb desək yəqin ki
yanılmarıq.
Gəncliyin tərifi
Sorrentino filmin mərkəzinə Fred və Mick adlı iki
köhnə dostu yerləşdirib. Həyatlarının son akkordlarını yaşayan personajlarımız
film boyunca gənclik günlərini yad edirlər. Filmin əsas mövzusu da məhz itib
gedən gəncliyimizdən bəhs edir. Fred Bellinger bir vaxtlar Venesiya Orkestrində
maestro olub. Lakin sonradan şəxsi səbəblərlə əlaqədar təqaüdə çıxıb. Fiziki
olmasa da ruhi mənada tükənmiş bir adamdır. Dostu Mick isə "vəsiyyətnaməm"
dediyi və "Son Gün" adını verdiyi filminin ssenarisiylə məşğul olan
bir rejissordur. Öz ixtisaslarında artıq veteran sayılan Fred və Mick, təqaüd
yaşının gəlib çatmasıyla sürətlə axıb gedən həyatın acımasızlığı ilə üzləşirlər
və ətraflarındakı gənclərə heyranlıqla tamaşa eliyirlər. Mick "Gənckən hər
şey çox yaxın görünür, yaşlılıqda isə hər şey uzaq ..." cümləsi ilə gələcəyi
və keçmişi müqayisə edir. Bu müqayisə hər iki vəziyyətdə də ölüm gerçəyiylə tərs
mütənasibdir. Qarşımıza hədəflər qoymaq və ümidimizi ölümsüzləşdirmək gəncliyin
gözəlliyini izah edir. Yaşlılıq isə gənclikdə qoyulan hədəflərə nail olub olmamaq
qənaəti, həyat yolunda göstərilən səylərin nəticəsində ruhi və fiziki
yorğunluğun özünü göstərməsi və ölümün yaxınlaşmasıyla hər şeyin uzaq görünməsi
mənasını verir. Rejissor gəncliyi müqəddəsləşdirir və gənc xarakterlərdən də nümunələr verir. Eyni spa salonunda
olan gənc ulduz Jimmy, gəncliyin verdiyi inamla qorxunu deyil arzunu seçir. Əxlaqsız
da olsa, qeyri-mümkün də olsa bizi biz edən arzularının arxasınca gedəcəyini
söyləyir. Dünyanın ən yaxşı futbolçularından biri olan və cəldliyi ilə tanınan
Maradonanın isə artıq gəzməkdə və yorulduğunda nəfəs almaqda çətinlik çəkən bir
adama döndüyünü görürük.
Qocalığa mərsiyə
Rejissor gəncliyi tərifləyərkən yaşlılığa da səssiz
bir mərsiyə oxuyur. Filmdə yaşlılıq haqqında heç bir müsbət düşüncəyə rast gəlmək
mümkün deyil. Yaşla birlikdə gələn təcrübə və müdriklik heçə sayılır. Fred Mickin
sevgi-məhəbbətlə əlaqədar təcrübələrindən faydalanmaq istədiyini dediyində,
Mickin cavabı "Artıq gecdi, iş işdən keçdi artıq" olur. Başqa bir səhnədə
Brenda Morel Mickə "Digər həmkarların kimi yaşlandıqca sən də paslanmısan.
Artıq kinodan anlamırsan, çünki yaşlısan" kimi cümlələrlə qocalığın
yaradıcılığı öldürdüyünü ifadə edir. Bəzi istisnaları nəzərə almasaq "Youth"daki
rejissor xarakterimiz və filmin yaşlılıq haqqında söyləmək istədikləri barədə Sorrentinoya
haqq vermək olar. Yaşlılıqda gəncliyin necə göründüyünü əsas personajlar üzərindən
dəqiq müşahidələrlə verən Sorrentino, gəncliyimizdə nə qədər böyük uğurlara
imza atsaq da həyatın qaçınılmaz dövrü gəlib yaşlandığımızda məhdudlaşacağımızı,
ehtiraslarımızı itirəcəyimizi və məğlub olacağımızı söyləyir. Filmdə yaşlı cütlüklərin
intim həyatlarının yadırğamağı və yaşlı bədənlərin nümayişində sezilən hüzn də
diqqət çəkici incə detallar olaraq qarşımıza çıxır.
Gözəllik
"La Grande Bellezza" kimi "Youth"da
Sorrentinonun gözəlliyə çatma arzusunun bir başqa vizual təsviridir. Yenə
olduqca estetik bir filmlə qarşımıza çıxan rejissor bu dəfə filmin əsas məsələsini,
yəni gəncliyi gözəlliklə əlaqələndirir. Mick otağında yatan ssenarist həmkarlarına
baxıb "Nə qədər gözəldirlər" deyir. Buradan həyata öz baxış
bucağından baxan Mickin yaşlılıqla birlikdə gözəllik haqqındakı fikirlərinin dəyişdiyini,
gəncliyi gözəllik olaraq görməyə başladığını başa düşürük. Sorrentino bu
filmində insan üzərindən gənclik və gözəllik anlayışlarını araşdırır. Qocalığın
vizual təsviri ilə isə gəncliyin və gözəlliyin keçiciliyi izah edilir.
Dünya gözəli spa salonuna gəldikdə cəsarətlə çılpaq
bədənini sərgiləyərək Mick və Fredin olduğu hovuza girir. Həyata qarşı
ehtiraslarını itirən personajlar bu gözəllik qarşısında özlərini itirirlər.
Filmdə dünya gözəli seçilmiş bir xarakterin iştirak etməsi gözəlliyə vurulan
eyhamdan başqa bir məna daşımır. Filmin əksər kadrlarında gənc və yaşlı bədənləri bir arada görmək
mümkündür. Hovuzda xüsusilə də saunada gənc və çılpaq bədənlərin nümayiş
olunmağı və ya bir fiqurun heykəl kimi hərəkətsiz duruşu, Sorrentinonun
çılpaqlığın təbiiliyini anlatmasından daha çox filmin estetikasına xidmət etməsi
məqsədi daşıyır.
Son olaraq "Youth" 2015
Avropa Film Mükafatlarında "Ən
yaxşı film", "Ən yaxşı rejissor" və "Ən yaxşı aktyor" (Michael
Caine) nominasiyalarında qalib olub.
0 Şərh:
Yorum Gönder