Yazan: Elmidar Süleymansoy
İsveçli dahi rejissor Roy Anderssonun “Həyatın mənası”
haqqında olan trilogiyası barədə yazı yazmaq istəyərkən Terrence Malickin son
filminin internet saytlarına yerləşdirilməsi xəbərini aldım. Və ilk fürsətdə
çoxdan gözlədiyim xəbər kimi bu filmi izləmə qərarını verdim.
Terrence Malick Haydeqqer ekzistensializminin,
“İtirilmiş zamanı axtarışı”nda olan Prustun, bir az da irəli gedib demək olar
ki, həqiqəti çatdırmaq istəyən İsa peyğəmbərin kinoda davamçısıdır. Bu filmi ilə
o sanki ”Həyat ağacı” ilə başlayan “Möcüzəyə” filmi ilə davam edən
trilogiyasını bitirir. Növbəti filmi ilə bunu davam etdirəcəkmi? Ənənəvi olaraq
cavab vermək olar ki “bilinmir”. Çünki asketik həyat sürən, sanki həqiqət
nirvanasına çatmış Malickin növbəti dəfə
nə edəcəyini demək mümkün deyil.
Film həqiqət, sevgi, daxili çırpıntılar axtarışıdan
bəhs edir. Onu izləyərkən mütləq əlinizin altında qələm və kağız olsun. Saysız
qeydlər edə bilərsiniz. Sanki ssenari hər hansı bir müqəddəs kitabdır (daha
çox “İncil”in hissələrindən təsirlənmiş cümlələri görmək olar). Bu yazını da resenziya deyil, ayrı-ayrı cümlələrin
birləşməsi kimi (ayrı-ayrı kartların birləşməsindən yaranan koloda kimi, çünki
filmin adı da Taro kartlarından birinin adından götürlüb) davam etdirmək daha asan
olar deyə düşünürəm.
Şəhər - urbanizasiyalaşmış həyatda ofis binaları,
müasir asfalt örtüklərində ayaqyalın gəzən qəhrəman(lar)la cadar-cadar olmuş
torpaqlar, unudulmuş kənd evləri anormal gözəllikdə rəng disbalansı yaradır.
Dostlar – sənin parçalarından ibarətdir, onları
birləşdirsən özünü tapacaqsan.
Sevgi – yalnız hissdirmi? Qadın bədəninə
düşgünlükmüdür? Xəyanət etmə qorxusudurmu? Təcrübə əldə etmək istəyimidir?
Ölüm – Ahıl insan təcrübəsini danışan zaman biz bu
mənzərəni cənnət bağına bənzər həyətdən izləyirik. Növbəti kadr dünyaya körpə gəlir.
Təzaddır? Əslində deyil bu elə həyatın özüdür.
Azadlıq – ölümdən sonradırmı? Bir uşağın doğulması
iləmi? Günəşin doğması iləmi? Sənə düşən işıqlamı? Həmişə axtardığın dəniz
mirvarisi iləmi ölçülür?
İnsan – daxili təlatümlə yaşayan, yaşama məkanı
axtaran eləcə də cənnətdən qovulmuş və bundan əziyyət çəkən varlıq. Filmin əsas
musiqisini də Voyçex Kilyarın (Wojciech Kilar) “Exodus” kompozisiyası təşkil edir. “Exodus” yəhudilərin
Misirdən köçündən bəhs edən kitabın adıdır.
Azad olmaq istəyirsənsə başla, yaşamağa başla! Təsadüfi
deyil ki, film də elə “Başla!” əmri ilə bitir. İncil “Əvvəlcə işıq oldu”, Quran
“Oxu” əmri ilə başladığı kimi.
0 Şərh:
Yorum Gönder