"Borgman" - Alex van Warmerdam (2013)

2013-cü ildə Kann film festivalında əsas mükafat üçün yarışan filmlərdən biri də “Borgman” idi.  Hollandiya istehsalı filmin rejissoru Alex van Warmerdamdı. Kann film festivalında rejisor Alex van Warmerdamdan filmin əsas personajı haqda soruşulduğunda cavab olaraq “Mən də əmin deyiləm. Elə mən də sizin qədər bilirəm.” demişdi. “Borgman” filmini izləyib tam başa düşə bilməyənlər üçün rejissorun bu açıqlaması bəlkə yol göstərə bilər. Çünki film bizə bir çox tapmaca təqdim edir və bu tapmacaların cavabın tapmaq asan məsələ deyil. Ancaq filmin əsas qəhrəmanının kim olduğu haqda rejissorun verdiyi açıqlama filmin asan həzm olunacağını mümkünsüz edir.

Filmdə bir rahib və yanındakı digər iki silahlı adamla bir yerdə meşənin dərinliyində ova çıxırlar. Ov əsnasında Borgmanla tanış oluruq. O, 2 dostu ilə həmin meşənin fərqli yerlərində torpağın altında yaşayırlar. Ovdan xəbər tutan Borgman digər dostlarına zəng vuraraq onları agah etmək istəyir. Dostları telefona cavab vermədiyində Borgman yeraltı məskənindən çıxıb oradan uzaqlaşır. Oradan uzaqlaşarkən dostlarını da xəbərdar edir. Bu cür açılış səhnəsi filmin əsas qərəmanı  Borgman haqqında fikir yürütmək mümkün olan tutarlı səhnələrdəndir, rahib tərəfindən silahla qovalanmağı ilk olaraq onun şeytanı təmsil etdiyini ağla gətirir və həmçinin onun şeytanı təmsil etdiyinə dair filmdə bir çox işarələr mövcuddur. Bu cür filmlərdə tamaşaçı istər istəməz hər obrazı ölçüb biçir, məsələn, Borgman və dostlarının niyə meşədə torpağın altında yatdığını bilmirik, telefon ilə onun dostlarına zəng eləməyi və ov olmamaq üçün apardığı mübarizə onun etibarsız biri olmağı barədə fikir yürütməyə imkan yaradır.

Öz məskənindən çıxıb qaçan Borgman çöl dünyaya açılır. Uzun saqqallı və geyiminin iyrənc biçimdə olduğunu göz önünə gətirsək onun uzun müddət yer altında qaldığını demək olar. Buradan qaçandan sonra bir ailənin qapısını döyür. Borgmanın ətrafı meşəliklə örtülü, şəxsi evdə yaşayan klassik xoşbəxt ailə tablosuna daxil olduğunu görürük. Qapını döyüb hamam üçün müraciət etdiyində evin kişisinin şiddəti və qadınının şəfqəti ilə qarşılaşır. Ailəyə daxil olan Borgman evin hər tərəfində gizlənərək, qadının köməyi ilə də bütün ehtiyaclarını ödəyir. Sonra baş verən qeyri-adi hadisələr nəticəsində Borgman evi ələ keçirir və xoşbəxt ailə tablosunun zəif nöqtələrindən istifadə edərək ailənin dağılmağına səbəb olur.

Warmerdamın filmdə istifadə etdiyi qarışıq təhkiyə üslubu filmi daha da çətinləşdirir. Filmin ortasında təhkiyəyə qoşulan , sual vermədən insanları öldürən 2 qadın personaj filmin az da olsa həyəcanını qaldırsa da mövzudan qopmaya səbəb olur. Lakin sonda Warmerdamın hadisələr silsiləsini toplayaraq filmə xarakterik sonluq verməyi onun müsbət xüsusiyyətlərindən biridir.  Filmin əvvəlində qara ekranda yazılan “və onlar sinif keçmək üçün dünyaya endilər...” fikri  də filmin ortaya qoyduğu sualların cavablandırılmasında bir addım irəli aparır. Ailəyə daxil olub onu yerlə bir edən persanaj Michael Hanekenin lentə aldığı “Funny Games”  filmini də xatırladır.