"The Tribe" - Miroslav Slaboshpitsky (2014)

Ukraynalı rejissor Miroslav Slaboshpitskynin 2014-cü ildə lentə aldığı “The Tribe” ilin ən çox səs gətirən filmlərindən birinə çevrildi. İlk uzunmetrajlı filmi olmağına baxmayaraq rejissorun bu filmdə olduqca cəsur addım atdığını görmək mümkündür. Sözsüz lakin səsli film olan “The Tribe” Kann festivalından 3 mükafat qazana bilmişdi.

Filmdə hadisələr doğuşdan lal və kar uşaqların xüsusi təhsil aldığı bir məktəbdə cərəyan edir. Əslində filmin adı müəyyən mənada bir çox şeyi izah edir. Rejissor məktəbi qəbilə ilə eyniləşdirərək insanlığın ibtidai istəklərini   göz önünə gətirir. Elə personajların lal və kar olmağı və əl hərəkətləri ilə bir-biri ilə ünsiyyət qurmağı bu ibtidailiyin bir təsviridir. Onlar ətrafı mühiti hiss etmir, lal dilindən istifadə etsə belə heç bir zaman qarşısındakı insanlarla anlaşa bilməyən fərdlərdir. Filmin atmosferində gərginliyin hökm etməyinin səbəbi adını bilmədiyimiz personajların (adsız olmaqlarının özü də ibtidai həyata dair bir işarədir) bir-biri ilə daima konfliktdə olmağıdır. Göstərilən personajlar daim bir-birinin etdiyindən narazıdır. Əgər onları razı salan məsələ varsa, bir müddət sonra baş verən hadisələr, sözü gedən razılığın və zövqün önündə əngəl yaradır. Cəmiyyətin unutduğu bu qəbilə eyni zamanda daxilən fərqli quruluşa malikdir.

Bir-birlərini başa düşməyən və daimi bir konfliktin içində olan bu gənclər birincillik qavrayışına xidmət edirlər. Film boyunca filmin quruluşuna hakim olan cinsəllik, zorakılıq, aclıq kimi birincil ehtiyaclar rejissorun cızdığı tablonun əsas ünsürləridir. Qrup daxilində cinsi gərginliyin çox uzun çəkməməyi və münaqişəyə səbəb olmağı, iki gənc qızın kamaz sürücülərinə və məktəblə bağlı olan digər şəxslərə istismar edilməyi, hətta qızların bu istismardan narahatlıq keçirməməyi ibtidai quruluşa və qəbiləyə işarə edir. Zorakılıq ünsürü filmin əsas mövzusu ikən pul aclığı, yemək aclığı və başqaları, sanki milyon il əvvəl ov cəmiyyətinin ritualları imiş kimi rejissor tərəfindən təsvir edilir. Onu da demək olar ki, filmin işarə etdiyi qəbilə müasir dövrdən, müasir insandan fərqlənmir.

Bütün bu birincilliyin ortasında, filmin əvvəlindən tamaşaçını arxası ilə aparan personaj rejissorun bilinməyən səbəblərdən onu filmin mərkəzindən uzaqlaşdırmağı ilə tamaşaçı da bir növ boşluğa düşür.  Beləliklə, zorakı ünsürlərlə dolu tabloda tamaşaçının tutunmağa qolu qalmır. Filmin əvvəlində göstərilən və uzun müddət filmin mərkəzindən uzaqlaşdırılan personaj yenidən özünü göstərdiyində tamaşaçıda ümid işığı oyatsa da əksi baş verir. O, yenidən göstərildiyində onun da artıq bulanıq cəmiyyətin bir üzvü olduğunu anlayırıq. Eqoizmin insanın zehni anlayışını məğlub etdiyini görürük və bu məğlubiyyətin müşaiəti ilə rejissor ekranı qaraldır.